ปลวก ภัยเงียบของบ้าน แมลงศัตรูร้ายที่คอยกัดกินบ้านเรือนที่แสนรัก กว่าจะรู้ตัวปลวกได้เข้ามาทำลายบ้านเราเสียแล้ว จากข้อมูลพบว่าจำนวนบ้านเรือนที่ได้รับความเสียหายจากการเกิดไฟไหม้หรือภัยธรรมชาติมีประมาณ 4 แสนหลังคาเรือน
แต่พบความเสียหายที่เกิดจากปลวกเข้าทำลายสูงถึง 3.5 ล้านหลังคาเรือน คิดเป็นมูลค่าความเสียหายหลายร้อยล้านบาท จะเห็นได้ว่าความเสียหายที่เกิดจากเจ้าปลวกตัวน้อยเข้าทำลายมีมูลค่าสูงมาก ดังนั้นเพื่อลดความเสียหายที่จะเกิดขึ้นเราจะต้องรู้ถึงต้นกำเนิด การจำแนกชนิด ลักษณะทางชีววิทยารวมถึงพฤติกรรมของปลวก ทั้งนี้เพื่อเป็นแนวทางในการป้องกันกำจัด แมลงศัตรูอันดับหนึ่งของบ้านเรือน
พูดถึงปลวกนับว่าเป็นสัตว์ที่มีวงจรชีวิตที่น่าศึกษาเป็นอย่างยิ่ง ทั้งนี้ในอดีตเมื่อหลายร้อยปีก่อน ในระยะเริ่มยุคใหม่มีสัตว์เพียง 2 ชนิด ที่สามารถย่อยลิกนินจากพืชได้ คือ ปลวกสัตว์จำพวกแมลงขนาดเล็ก และไดโนเสาร์สัตว์เลี้อยคลานที่ใหญ่ที่สุดในโลก ไดโนเสาร์สูญพันธุ์ไปนานแล้ว แต่ปลวกยังยังมีชีวิตและวิวัฒนาการมาจนถึงปัจจุบันนี้
ในขั้นแรกเราต้องรู้ถึงชนิดของปลวกที่มีอยู่ว่ามีกี่ชนิดกี่ประเภท ปลวกมีจำนวนมากกว่า 2000 ชนิดที่พบทั่วโลก แต่ที่พบในประเทศไทยมี 90 ชนิด ปลวกที่มีความสามารถในการทำลายบ้านเรือนสูงสุดคือปลวกใต้ดิน ปลวกบางชนิดสามารถกินอาหารได้หลายอย่างนอกเหนือจากไม้ ยังกินใบและเศษซากพืชที่ทับถมอยู่บนดิน
ปลวกแบ่งตามที่อยู่อาศัยได้เป็นประเภทต่างๆ ดังนี้
ปลวกที่อาศัยอยู่ในเนื้อไม้ เป็นปลวกที่สร้างรังหรือทาเดินอยู่ในไม้ตลอดชีวิต มักทำลายไม้ที่ตัดแล้วหรือต้นไม้ที่มีชีวิตอยู่ แบ่งปลวกจำพวกนี้ได้ 2 ชนิดคือ ปลวกไม้เปียก (damp-wood termite) และปลวกไม้แห้ง (dry-wood termite) ปลวกอีกประเภทเป็นปลวกที่อาศัยอยู่ในดิน ปลวกชนิดนี้จะสร้างรังอยู่ในดินหรือมีส่วนติดต่อกับพื้นดิน แบ่งออกเป็น 3 ชนิดคือ ปลวกใต้ดิน (subterranean termite) ปลวกที่สร้างจอมปลวก(mound -building termite) สุดท้ายคือปลวกที่ทำรังด้วยเศษไม้หรือเยื่อไม้
จะเห็นได้ว่ามีปลวกหลายชนิด แต่ละชนิดก็อาศัยตามที่ต่างๆ กัน ทำให้ยากต่อการป้องกันกำจัด ซึ่งในการป้องกันกำจัดเพื่อให้ได้ประสิทธิภาพมากที่สุด เราจะต้องรู้ข้อมูลทางชีววิทยาของปลวก รวมถึงพฤติกรรมของปลวก ซึ่งจะได้กล่าวในคราวต่อไป
