อยากทราบวงจรชีวิตของตัวสามง่าม และอยากทราบว่าตัวสามง่ามเป็นพาหะนำโรคหรือไม่ รวมทั้งอันตรายที่เกิดจากตัวสามง่าม

ตัวสามง่าม (silverfish, fishmoths, slickers, firebrats, bristletails)
อยู่ในอันดับไทแซนนูร่า (Thysanura : thysanoo = tassel, oura = tail) เป็นแมลงขนาดกลางถึงขนาดเล็ก ไม่มีปีก มีหนวดยาว อาจจะมีตารวมหรือไม่มีก็ได้ ปากชนิดกัดกิน อกมีขาจริง 3 คู่ ทาร์โซ 2-5 ปล้อง ส่วนท้องมีจำนวน 11ปล้อง และอาจจะมีอวัยวะคล้ายขา (styli) ที่ส่วนท้องปล้องละคู่ จำนวนต่างๆ กัน มีแพนหางคล้ายเส้นด้าย (filiform) ยาว 3 เส้น (2 cerci และ caudal filament) เป็นแมลงที่มีการเจริญเติบโตแบบไม่มีการเปลี่ยนรูปร่าง หรือมีอยู่น้อยมาก

วงจรชีวิต : ตัวสามง่ามมีการเจริญเติบโต 3 ระยะ ประกอบด้วย ระยะไข่ , ระยะตัวอ่อน และตัวเต็มวัย ตัวสามง่ามจะวางไข่ได้ตลอดปี จากไข่ใช้เวลา 19-43 วัน จึงฟักออกมาเป็นตัวอ่อน รวมระยะเวลาจากไข่เป็นตัวเต็มวัยใช้เวลาทั้งหมด 3 – 4 เดือน

ความสำคัญ : แมลงในอันดับนี้มีทั้งชนิดที่อาศัยอยู่ในบ้านและนอกบ้าน พวกที่อาศัยอยู่ในบ้านมีความสำคัญทางเศรษฐกิจเป็นอย่างสูง ชอบกัดกินกระดาษ หนังสือ หรือผ้าซึ่งมีแป้ง ก่อให้เกิดความเสียหายมากพวกที่อาศัยอยู่นอกบ้านกินพวกวัตถุที่เน่าเปื่อยต่างๆ และมักจะซุกซ่อนอยู่ตามกองใบไม้ ท่อนไม้ที่ผุต่างๆ ตลอดจนใต้ก้อนดินและก้อนหิน ไม่มีรายงานว่าตัวสามง่ามมีความสำคัญทางการแพทย์ หรือเป็นพาหะนำโรค

ผู้ตอบ
ดร.อุรุญากร จันทร์แสง
ฝ่ายพิพิธภัณฑ์แมลงและอนุกรมวิธาน
กลุ่มกีฎวิทยาทางการแพทย์
กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
โทร. 02-5899850-8 ต่อ 99243, โทรสาร 02-5915449

บทความคัดลอกจาก ศูนย์ข้อมูลโรคติดเชื้อและพาหะนำโรค